Ngành ngân hàng vừa trải qua năm 2012 đầy khó khăn, với lợi nhuận sụt giảm tới hơn một nửa, đặc biệt các ngân hàng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh thì lợi nhuận chỉ bằng có 4,4% (lợi nhuận ròng của tất cả các ngân hàng chỉ khoảng 667 tỷ đồng) so với thực hiện năm 2011. 

Nguyên nhân chủ yếu là do nợ xấu cao, hoạt động kinh doanh thua lỗ, phải tất toán vàng, năng lực quản lý ở một số ngân hàng chưa tốt và khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế yếu trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đi xuống.

Ông Tô Duy Lâm, giám đốc NHNN chi nhánh Tp. Hồ Chí Minh cho biết, những khó khăn của năm 2012 sẽ tiếp tục “đeo bám” các ngân hàng trong năm 2013.

Ông Lâm dẫn chứng, trong quý 1 năm nay, hoạt động huy động vốn vẫn ổn định, với mức tăng trưởng của các ngân hàng trên toàn thành phố là 2,84%. Hoạt động cho vay tuy nhiên rất căng thẳng do doanh nghiệp khó tiếp cận vốn trong khi ngân hàng cũng thận trọng hơn và không thể hạ thấp các chuẩn tín dụng. Tăng trưởng tín dụng cả hệ thống 2 tháng đầu năm vẫn âm và chỉ có dấu hiệu hồi phục nhẹ từ tháng 3 và tín dụng cả quý 1 là 0,69%. 

Đến tháng 4, huy động vốn tăng 1,2% và cho vay tăng 0,86%. Tính chung 4 tháng đầu năm, huy động tăng 4,06% và cho vay chỉ tăng 1,55% so với cuối năm 2012.

Tín dụng tăng yếu đã là một khó khăn trong khi ngân hàng phải hạ lãi suất cho vay và thực hiện theo các Nghị quyết của Chính phủ về ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh cũng làm giảm lợi nhuận của các nhà băng. 

Được biết, trong thời gian gần đây, hoạt động cho vay của các ngân hàng trên địa bàn Tp.HCM chủ yếu phục vụ cho sản xuất kinh doanh (chiếm 87% dư nợ). Hoạt động cho vay phi sản xuất thì các ngân hàng đều rất dè dặt do lo sợ nợ xấu.

Một khó khăn nữa còn đang chờ đợi các ngân hàng ở phía trước đó là nợ xấu cao. Cuối năm 2012, nợ xấu của các ngân hàng trên địa bàn chiếm khoảng 5,5% trên tổng dư nợ nhưng hiện đã lên tới gần 6% (cụ thể là 5,98%).

Dù NHNN đã cơ bản xây dựng xong công ty xử lý nợ xấu (VAMC) và đang chờ phê duyệt nhưng theo lời Thống đốc Nguyễn Văn Bình thì các ngân hàng đừng mơ tưởng công ty này xây dựng xong thì nợ xấu thành nợ tốt.

Ông Lâm dẫn lời Thống đốc cho biết, VAMC nhằm giúp ngân hàng có thêm nguồn vốn lưu động. Cụ thể, ngân hàng giao tài sản đó sang NHNN, NHNN sẽ cho vay tái cấp vốn để ngân hàng có vốn tiếp tục cho vay ra bên ngoài và lưu chuyển vốn để hoạt động tốt hơn chứ không thể xóa ngay nợ xấu cho các ngân hàng. 

Ngoài ra, năng lực quản lý ở một số ngân hàng còn chưa tốt cũng đe dọa tới sức khỏe của hệ thống ngân hàng. Năm ngoái, việc quyết định đầu tư quá nhiều vào các mảng đầu tư rủi ro như bất động sản, kinh doanh vàng, đầu tư trái phiếu DN không hiệu quả, ủy thác đầu tư tràn lan bên cạnh năng lực quản lý điều hành không tốt, chất lượng nhân sự thấp…đã khiến cho một số cán bộ ngân hàng bị khởi tố, kể cả cán bộ chủ chốt.

Theo lời ông Lâm, qua hoạt động tái cơ cấu ngành ngân hàng năm 2012 và những tháng đầu năm 2013 ở cả các ngân hàng tự tái cơ cấu lẫn các ngân hàng cơ cấu theo yêu cầu của NHNN cho thấy, một số nhà băng vẫn còn tăng trưởng thiếu ổn định và chưa bền vững. 

Nguyễn Hằng