Đề xuất sửa đổi ISA 700, liên tưởng đến VSA 700

Bộ tài chính vừa ban hành hệ thống chuẩn mực kiểm toán mới của Việt Nam theo thông tư 214/2012/TT-BTC, ngày 06 tháng 12 năm 2012 và có hiệu lực từ tháng 01 năm 2014. Hệ thống chuẩn mực này phần lớn là dựa theo hệ thống chuẩn mực kiểm toán quốc tế và có sửa đổi cho phù hợp với tình hình Việt Nam, hệ thống gồm 37 chuẩn mực mới và 5 chuẩn mực cũ vẫn còn hiệu lực.

Trong khi đến năm 2014, hệ thống chuẩn mực kiểm toán mới của Việt Nam mới bắt đầu có hiệu lực, thì mới đây, trên website của Liên đoàn kế toán quốc tế (IFAC), đã đăng thông tin về những đề xuất sửa đổi ISA 700 (hình thành ý kiến kiểm toán và báo cáo kiểm toán về Báo cáo tài chính) và bổ sung ISA 701 (thông tin những vấn đề kiểm toán chính trong báo cáo của kiểm toán viên độc lập), sự cập nhật và bổ sung này nhằm ngày càng hoàn thiện hơn hệ thống chuẩn mực của họ. Phần sửa đổi lần này có nhiều vấn đề mà chúng ta phải quan tâm.

Theo đó, lý do cần phải thay đổi báo cáo kiểm toán là:

• “Báo cáo tài chính ngày nay liên quan đến nhiều vấn đề phức tạp hơn, nhiều vùng cần phải xét đoán hơn, và yêu cầu công bố thông tin mang tính định tính hơn; những người sử dụng báo cáo kiểm toán mong đợi ngày càng nhiều hơn trước đây,…

• [….] Báo cáo kiểm toán hiện tại có một giá trị đặc trưng nhưng có ít giá trị truyền thông – và người sử dụng nhìn thấy tiềm năng là kiểm toán viên có thể cung cấp nhiều thông tin giá trị hơn và dễ hiểu hơn...”.

Một số thay đổi quan trọng như sau:

• Đưa ý kiến ​​của kiểm toán viên lên đoạn đầu tiên trên báo cáo kiểm toán.

• Đề xuất 1 chuẩn mực mới, ISA 701, có tiêu đề "Thông tin những vấn đề kiểm toán chính trong báo cáo của kiểm toán viên độc lập”. Chuẩn mực mới này áp dụng cho kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty niêm yết, và cho những công ty khác muốn trình bày những vấn đề kiểm toán quan trọng hoặc phải trình bày theo quy định của pháp luật.

Các đề xuất này đang trưng cầu ý kiến cho đến cuối tháng 11/2013, dự kiến hoàn thiện vào năm 2014 và có hiệu lực từ năm 2016.

Như vậy, những thông tin trên cho thấy, với tình hình kinh tế hiện nay và với nhu cầu ngày càng cao của những người sử dụng báo cáo tài chính cũng như báo cáo kiểm toán, đòi hỏi trên báo cáo kiểm toán về báo cáo tài chính cần phải trình bày chi tiết hơn, cụ thể hơn về kết quả kiểm toán, đặc biệt là đoạn ý kiến của kiểm toán viên phải đưa lên đầu tiên. Nếu xét theo tình hình báo cáo kiểm toán về báo cáo tài chính theo chuẩn mực kiểm toán mới của Việt Nam thì chưa đáp ứng được điều này. Trong khi, thực tế cho thấy có rất nhiều người sử dụng báo cáo kiểm toán này không thể hiểu hết những ý kiến mà kiểm toán viên đã nêu trong báo cáo kiểm toán, từ đó dẫn đến nhiều sự hiểu lầm và nhiều vụ kiện tụng đã xảy ra. Thiết nghĩ, hơn ai hết Bộ tài chính cần phải tham khảo và xem xét những đề xuất trên để sửa đổi, bổ sung chuẩn mực kiểm toán Việt Nam ngày càng đáp ứng hơn nhu cầu người sử dụng và tránh gây nhầm lẫn như những báo cáo kiểm toán hiện nay. Đây cũng là một trong những cách rút ngắn khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán.

ThS. Nguyễn Thị Phước

Trưởng bộ môn Kiểm toán – Khoa KTKT